Narkotyki, a w zasadzie wszelkie substancje psychoaktywne, jak sama nazwa wskazuje, bardzo silnie oddziaływują na ludzki mózg. Zmieniają nastrój, mają duży wpływ na postrzeganie otaczającej rzeczywistości, determinują też różne zachowania osób używających tych substancji. Takie działanie narkotyków może wydawać się atrakcyjne, szczególnie, gdy w życiu spotykają nas sytuacje, z którymi nie do końca potrafimy sobie poradzić. Zmiana nastroju, czy zmiana postrzegania rzeczywistości, staje się wtedy bardzo pożądanym zjawiskiem. Stąd ludzie zaczynają używać substancji psychoaktywnych. Nie umiejąc poradzić sobie w inny sposób, bo takich sposobów nigdzie nie są uczeni. W momencie gdy odkryją, że faktycznie substancje psychoaktywne pozwalają uciec od problemów, powodują że samopoczucie się poprawia, sprawiają, że ludzie stają się odważniejsi, zaczynają sięgać po te środki coraz częściej. Po czasie następuje coś, co nazywamy wzrostem tolerancji. Polega to na tym, że potrzeba coraz większej ilości danej substancji, żeby osiągnąć zamierzony efekt. Te dwa elementy, zarówno wzrost częstotliwości, jak i ilości zażywanej substancji uzależniającej , powodują ogromne konsekwencje psychiczne. Gdy używanie substancji psychoaktywnych staje się ważnym elementem życia codziennego, zaczyna zacierać się granica pomiędzy rzeczywistością a światem wyimaginowanym. Dochodzi do sytuacji, gdy nie do końca zdajemy sobie sprawę z tego, co dzieje się naprawdę. Nasz umysł zaczyna być przebodźcowany i przestaje sobie radzić z otaczająca rzeczywistością. W efekcie osoba uzależniona może stać się agresywna, niezrównoważona, lub zacząć reagować lękiem. Mogą pojawić się różnego rodzaju psychozy, urojenia, myśli samobójcze i wiele innych problemów. Jakby tego było mało, u osób, które mają genetyczne predyspozycje do zaburzeń psychicznych, lub te zaburzenia już wcześniej występowały, substancje psychoaktywne mogą pogorszyć lub uaktywnić te zaburzenia. Zażywanie narkotyków doprowadza do trwałych zmian w funkcjonowaniu mózgu. Efektem może być pojawienie się depresji, zaburzeń lękowych, schizofrenii, zaburzenia osobowości. Podczas procesu leczenia niezwykle ważna jest diagnoza. Uzależnienie od narkotyków i współwystępujące zaburzenia psychiczne jest bardzo trudno diagnozować, utrudniają to substancje odurzające, które zaburzają prawidłowe rozpoznanie choroby. Najskuteczniejszą formą leczenia jest terapia stacjonarna w ośrodkach zamkniętych. Zaczyna się od odtrucia organizmu, następnie lekarz ustala leczenie farmakologiczne, niezbędne w zaburzeniach psychicznych, a dopiero na końcu jest realizowana psychoterapia uzależnień.